3. 3. Sfery stosowania ICT w muzeach

W tym miejscu zaprezentujemy sferę muzealnego zastosowania ICT i postaramy się wyjaśnić, dlaczego są one tak ważne.

W dzisiejszych czasach nie istnieje prawie żadna udana działalność muzealna bez zastosowania w niej ICT. Podążanie ścieżką wartości kulturowych od ich odkrycia do pojawienia się w ekspozycyjnych gablotach muzealnych - powinniśmy zacząć od muzealnej pracy badawczej.

Po wydobyciu bądź zakupie określony przedmiot wartościowy/eksponat powinien być głęboko przeanalizowany z punktu widzenia naukowego. Archeologowie/kustosze, konserwatorzy rozpoczynają prace badawcze dotyczące daty pochodzenia, materiału, centrum/szkoły wykonania, autora /jeżeli jest to obraz, inskrypcja itp. Wyłączając wcześniej zbadane księgi i dokumenty historyczne, następnym krokiem badaczy jest znalezienie odpowiedników. Obecnie, do szybkiego znajdowania i porównywania z podobnymi przedmiotami wartościowymi używa się komputerowych baz danych i oprogramowania/aplikacji do wirtualnych rekonstrukcji. Ułatwiają one pracę badacza i nadają kierunek myślenia czy dowód autentyczności i prawdziwą naukową treść wydobytego/zakupionego/zdobytego obiektu.

Po zakończeniu badań naukowych - precjoza muszą być opisane jako eksponaty muzeum - ponownie z pomocą oprogramowania. Obejmują one bazy danych z wieloma kategoriami/tabelami, które powinny zostać wypełnione dokładnymi informacjami o każdym wykładniku. Informacja ta jest niezbędna do prawidłowej identyfikacji każdego eksponatu. Wykorzystywane jest to także w ewentualnych przypadkach kradzieży lub utraty cennych przedmiotów w pewnych nieprzewidzianych okolicznościach. W tabelach/cyfrowych paszportach precjozów wprowadzane są również ich obrazy cyfrowe. Opisują one eksponat z różnych stron i pod różnym kątem. Zdigitalizowane informacje wizualne identyfikacji mogą być wykorzystywane również do głębokiej analizy naukowej.

Zdigitalizowane informacje, opisujące tożsamość przedmiotów wartościowych nie są jedyną opcją wykorzystywania ICT w muzealnych pracach magazynowych. Większość muzeów ma tysiące, a nawet miliony eksponatów. Powinny być trzymane w określonym porządku. Oto dlaczego aplikacje PC są często wykorzystywane do zorganizowania porządku w magazynach. Magazynierzy wypełniają każdego dnia tę bazę danych i rejestrują wszystkie zmiany w ruchu i lokalizacji każdego eksponatu. W przeciwnym razie zniknie porządek i orientacja w magazynach. Nastąpi zamieszanie czy zablokowanie całej pracy muzeum. Pozwolenie na pracę z tymi bazami danych i korzystanie z tego oprogramowania ma tylko urzędnik magazynowy muzeum, ale są one obowiązkowe dla współczesnych muzeów.

Prace projektowe w przestrzeniach muzealnych również wykorzystują ICT. Choć projekt jest głównie działalnością twórczą, jest ona związana z aranżacją przestrzeni i potrzebuje określonego oprogramowania, które pomoże projektantom w oferowaniu/sprawdzeniu różnych wariantów decyzji projektowych przed wyborem najlepszej/optymalnej dla, na przykład nowej wystawy. Podobnie jest z oświetleniem muzeum, sprzętem akustycznym itp. Wyposażenie stałe i tymczasowe ekspozycje powinny być uprzednio omówione przez cały personel muzeum - z różnych punktów widzenia. Jest to możliwe tylko poprzez komentowanie cyfrowych/wirtualnych modeli. Tak więc, projektanci muzealni i eksperci w aranżacji przestrzeni powinni być dobrze wykwalifikowani w używaniu takiego oprogramowania. Bez tego istnieje ryzyko złych wyników w praktyce.

Następną sferą działalności muzealnej, która potrzebuje ICT jest aranżacja ekspozycyjna/wystawowa gablot. Każda wystawa ma swój własny plan, który obejmuje eksponaty, teksty, zdjęcia i inne różne elementy, które powinny brzmieć harmonijnie. ICT mogą pomóc w zorganizowaniu wizualnych, tekstowych i kontekstowych elementów poprzez komputerowe ujednolicenie kolorów, projektu graficznego, czcionki w tekstach itp. Graficzne aplikacje PC do projektowania mogą ujednolicić style tekstów i zdjęć - bliższe oryginalnym eksponatom. Tak więc elementy kontekstowe będą prawie tak typowe dla określonej epoki, jak to możliwe, lub przynajmniej powiązane pod względem estetycznym. Kustosze, odpowiedzialni za projekt ekspozycji/wystaw używają różnych programów komputerowych, aby osiągnąć autentyczną wizję każdego tematu i prezentacji. Inaczej wyglądają one nieprofesjonalnie.

Najbardziej aktywne wdrażanie i wykorzystanie ICT w muzeach odbywa się w sferze komunikacji/mediacji z publicznością. Istnieją różne typy urządzeń, aplikacji używanych do mediacji muzealnej. Głównymi aspektami ich włączania w muzealną działalność komunikacyjną są prezentacje i edukacja. W ostatnich dwóch częściach wyjaśnimy wykorzystanie ICT w tych obu aspektach.

Skuteczna komunikacja muzealna potrzebuje popularyzacji i reklamy. Jeśli muzeum chce przyciągnąć ludzi i materializować komunikację między nimi a dziedzictwem kulturowym - najpierw powinno poinformować publiczność i spopularyzować swoją działalność. To jest to, co robią muzealni eksperci PR. Każda inicjatywa, nowe wystawy, program edukacyjny, itp. muszą być profesjonalnie przedstawione. Muzeum potrzebuje pewnych publikacji na stronach internetowych oraz w sieciach społecznościowych, w mediach, potrzebuje też pewnych promocyjnych materiałów/ulotek, plakatów, katalogów itp. Te materiały promujące można wykonać w muzeum jedynie za pomocą ICT. Istnieją pewne, łatwe w użyciu programy komputerowe oraz gotowe szablony web, które mogą być wykorzystane do przygotowania materiałów informacyjnych wewnątrz muzeum. Materiały te nie są drogie i nie zajmują zbyt wiele czasu.

Podobnie jest z materiałami dla mediów cyfrowych. Większość wywiadów radiowych jest obecnie przeprowadzanych wcześniej i zawierają one pliki audio z różnych imprez, przygotowywane przez pracowników muzeum. Na stronach internetowych i w niektórych prezentacjach telewizyjnych jest tak samo. Muzea dają dziennikarzom wideoklipy i materiały audio-wideo - aby zaoszczędzić czas i pieniądze. Aparaty cyfrowe gromadzą wiele informacji z działań publicznych i niepublicznych/profesjonalnych muzeum. Te informacje mogą być także zbierane i usystematyzowane w muzealnym archiwum. I to jest bardzo łatwe a jednocześnie ważne, ponieważ przechowując historię ogółu - muzea często zapominają o tym, by zachować swoją własną instytucjonalną historię.

Działania muzealne związane z marketingiem i sprzedażą biletów korzystają obowiązkowo z ICT. Współczesne planowanie wystaw poddawane jest marketingowi produktu przyszłości. Nie wszystkie muzea są w stanie dokonać komputerowych modeli planowanych wystaw pod kątem sprawdzenia zainteresowania publiczności, ale prawie wszyscy mogą sobie pozwolić na małe badanie dotyczące ich nowo planowanych projektów lub choćby efektów realizowanych projektów. Tutaj rola ICT jest ogromna. Modele komputerowe planowanej wystawy można umieścić na stronie internetowej lub profilu Facebook / Twitter muzeum, wraz z krótkimi informacjami o zamiarach i celach nowego projektu. Wstępne badanie należy umieścić również tam, gdzie wyniki mogą być analizowane przed rozpoczęciem inicjatywy. Nawet jeśli użytkownicy profili i uczestnicy badania nie będą aż tak liczni, zwykle są oni stałą publicznością i ich opinia jest reprezentatywna. Ich opinie mogą być brane pod uwagę, aby określić skalę/wymiar planowanego przedsięwzięcia, a nawet by podjąć właściwą decyzję - rozpocząć projekt, czy nie.

Co do sprzedaży biletów - sytuacja jest taka sama. W niektórych dużych muzeach kasy biletowe pracują na specjalnym oprogramowaniem, które raportuje: dzień wizyty, godziny wizyty, rodzaj wizyty/powód wizyty, rodzaj wycieczki z przewodnikiem lub inne stosowane usługi muzealne. Czasami program zbiera informacje o odwiedzających płeć, wiek, zainteresowania itp. Zbieranie informacji i ich analizowanie daje prawdziwy obraz profilu zwiedzających w każdym czasie/okresie w roku. W konsekwencji - eksperci marketingowi muzeum wiedzą, które dni są dobre i złe do zwiedzania muzeum, ile biletów sprzedano i które z grup docelowych najczęściej odwiedzają muzeum. Wiedząc o tym pracownicy muzeum są gotowi planować nowe inicjatywy, skierowana do publiczności, która rzadko odwiedza muzeum. Oprogramowanie komputerowe, które realizuje takie badania marketingowych na podstawie sprzedaży biletów w muzeum nie jest trudne do stworzenia i zastosowania. Jest ono bardzo przydatne i niedrogie, nawet opracowane specjalnie dla potrzeb każdego oddzielnego muzeum.

Idąc do muzeum - większość gości chce zobaczyć i zrozumieć tak wiele jak to tylko możliwe. Sale muzealne nie są w stanie przedstawić wszystkich przedmiotów wartościowych przechowywanych w magazynach. Korytarze nie są wystarczająco duże, aby podać wszystkie istotne informacje, objaśnić wszystko co jest wystawione w gablotach. Co więcej, nie jest to konieczne dla wszystkich zwiedzających, a jedynie niektórych z nich. Jak rozwiązać ten problem - z jednej strony – aby muzeum nie stało się nudne - i z drugiej strony - aby zapewnić dodatkowe informacje dla tych gości, którzy ich potrzebują? Odpowiedzią jest wykorzystanie ICT. Mogą one dostarczać wielu dodatkowych informacji tekstowych, kontekstowych i wizualnych. Na ekranach, z dostępem do Internetu, za pomocą specjalnych urządzeń - goście mogą otrzymać więcej wyjaśnień, więcej informacji o innych muzeach, gdzie można znaleźć

ICT mają ogromny potencjał pracach renowacyjnych i konserwatorskich w muzeach i laboratoriach. Datowania eksponatów, potwierdzanie pochodzenia, sprawdzenie materiału przedmiotów wartościowych itp. są tylko jednym z elementów wykorzystania ICT przez restauratorów. Inną sferą wykorzystania ICT są programy oparte na komputerowej i Internetowej wymianie informacji o potencjalnym wyglądzie znalezionych części/elementów przedmiotów wartościowych. Programy te, jak niektóre podobne stosowane w Policji mogą odbudować cały obiekt, lub przynajmniej może podać możliwe opcje. Programy te pomagają w rozpoznawaniu obiektów oraz w znajdowaniu potencjalnych możliwości/technik rekonstrukcji/odbudowy, jeśli to konieczne.

Podane tutaj informacje dotyczą sfery pozytywnego zastosowania ICT w różnych muzeach. Chociaż opis jest krótki i niekompletny, należy stwierdzić, że nie ma prawie żadnej sfery działalności muzealnej, w której ICT nie mogą uczestniczyć lub mogłyby być nieprzydatne. Wręcz przeciwnie - ich rola stale wzrasta.